Áo phao trên tàu: Không phải lúc nào mặc cũng an toàn
Áo phao là thiết bị cứu sinh bắt buộc khi tham gia các phương tiện đường thủy. Tuy nhiên, việc sử dụng không đúng thời điểm hoặc không đúng vị trí có thể gây nguy hiểm, đặc biệt là trong các không gian kín như cabin tàu.
Không gian kín: Áo phao có thể gây cản trở khi thoát hiểm
Trong các chuyến du lịch bằng tàu, thuyền, nhiều người có thói quen mặc áo phao ngay khi vừa lên tàu – kể cả khi đang ngồi trong cabin kín. Tuy nhiên, theo các chuyên gia và cơ quan an toàn hàng hải quốc tế, đây không phải lúc nào cũng là lựa chọn an toàn.
Chi nhánh Điều tra Tai nạn Hàng hải Anh (MAIB) từng ghi nhận vụ tai nạn tàu Cheeki Rafiki (2014), trong đó các thuyền viên mặc áo phao đã bị kẹt lại trong khoang kín khi tàu bị lật và ngập nước. Áo phao có lực nổi lớn, khi không gian kín bị lật úp, người mặc có thể bị đẩy ngược lên trần, không thể thoát ra ngoài qua các lối hẹp.
Cơ quan An toàn và Sức khỏe Lao động Hoa Kỳ (OSHA) cũng đưa ra khuyến cáo tương tự: Trong cabin hoặc khoang kín, không nên mặc áo phao trước. Thay vào đó, hãy để áo phao ở vị trí dễ lấy, trong tầm tay, để khi có tín hiệu khẩn cấp, có thể nhanh chóng mặc vào và di chuyển.
Không gian mở: Bắt buộc mặc áo phao trong suốt hành trình
Trong khi đó, với các phương tiện thủy không có khoang kín, như ca nô, đò ngang, tàu nhỏ…, việc mặc áo phao trong suốt hành trình là yêu cầu bắt buộc.
Theo quy định tại Thông tư 15/2014/TT-BGTVT và Thông tư 04/2015/TT-BGTVT, hành khách trên phương tiện thủy nội địa phải mặc áo phao hoặc thiết bị nổi cá nhân trong suốt quá trình di chuyển, đặc biệt ở khu vực không có cabin bảo vệ.
Cảnh sát biển Hoa Kỳ (U.S. Coast Guard) cũng từng cảnh báo: “Tai nạn trên sông nước thường xảy ra rất nhanh. Bạn sẽ không kịp mặc áo phao nếu không chuẩn bị từ trước”.
Tại một số bang của Mỹ, trẻ em dưới 13 tuổi buộc phải mặc áo phao khi ở ngoài boong tàu, dù chỉ trong thời gian ngắn.
Chọn đúng thời điểm – đúng nơi – đúng cách
Nhiều vụ tai nạn đường thủy ghi nhận rằng, hành khách mặc áo phao sai cách, sai thời điểm – hoặc không mặc khi cần thiết – là nguyên nhân khiến nạn nhân bị thương hoặc tử vong, dù tàu có trang bị đầy đủ phương tiện cứu sinh.
Tại Việt Nam, đa số tàu du lịch hiện nay đều bố trí áo phao dưới ghế hoặc gần cửa cabin. Hành khách cần tuân thủ hướng dẫn của thủy thủ đoàn: nếu ở khoang kín, hãy giữ áo phao trong tầm tay; nếu ở không gian mở, cần mặc ngay khi lên tàu và giữ nguyên trong suốt hành trình.
Kết luận
Áo phao chỉ thật sự phát huy hiệu quả khi được sử dụng đúng cách, đúng lúc và đúng nơi. Việc mặc liên tục trong không gian kín có thể phản tác dụng, trong khi không mặc ở không gian mở lại làm mất cơ hội sống sót khi xảy ra tai nạn.
Nguyên tắc an toàn vàng:
Khoang kín → Cầm áo phao trong tay, không mặc trước.
Không gian mở → Mặc áo phao xuyên suốt hành trình.
Việc hiểu rõ và tuân thủ các quy tắc sử dụng áo phao không chỉ là trách nhiệm cá nhân, mà còn là hành động bảo vệ mạng sống cho chính mình và những người xung quanh.