Tại Việt Nam, một thực trạng đáng lo ngại đang diễn ra: khoảng một nửa số trẻ mắc bệnh đái tháo đường type 1 chỉ được chẩn đoán khi đã xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí phải nhập viện cấp cứu. Đây là cảnh báo được đưa ra tại chương trình “Dã ngoại cùng đái tháo đường type 1 – Kết nối và sẻ chia”, tổ chức tại Hà Nội ngày 2/8 vừa qua bởi Hội Nhi khoa Việt Nam, Chương trình “Changing Diabetes in Children” (CDiC) và Bệnh viện Nội tiết Trung ương.
Bệnh lý tự miễn, không liên quan đến lối sống
PGS.TS Nguyễn Quang Bảy – Trưởng khoa Nội tiết – Đái tháo đường (Bệnh viện Bạch Mai) – cho biết: đái tháo đường type 1 là một bệnh lý tự miễn hiếm gặp, chiếm khoảng 5% tổng số ca đái tháo đường. Tuy nhiên, số ca được ghi nhận tại Việt Nam hiện nay mới chỉ dừng ở khoảng 1.500–2.000 bệnh nhi – con số được cho là thấp hơn thực tế do bệnh thường bị bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm.
Nguyên nhân khởi phát là do hệ miễn dịch của người bệnh sản sinh ra kháng thể tấn công chính tế bào beta trong tụy – nơi sản xuất insulin. Khi tuyến tụy không còn tạo ra insulin – loại hormone duy nhất có thể làm giảm đường huyết – trẻ bắt buộc phải tiêm insulin hằng ngày để duy trì sự sống.
“Khác với đái tháo đường type 2 thường gắn với thừa cân, ăn uống sai cách, type 1 không hề liên quan đến chế độ sống hay dinh dưỡng. Đây là bệnh mãn tính, kéo dài suốt đời và đòi hỏi sự phối hợp chăm sóc rất chặt chẽ từ gia đình, bác sĩ và nhà trường,” – PGS.TS Nguyễn Quang Bảy nhấn mạnh.
Nhiều trẻ mới 3–4 tuổi đã mắc bệnh
Bé Nguyễn Ngọc Phương Uyên (trú tại Đại Mỗ, Hà Nội) được phát hiện mắc đái tháo đường type 1 khi mới học mẫu giáo. Mẹ của bé cho biết, khi thấy con ăn khỏe nhưng lại gầy đi nhanh chóng, gia đình đã đưa bé đi xét nghiệm và bàng hoàng khi nhận chẩn đoán. Suốt 5 năm qua, cả gia đình phải điều chỉnh toàn bộ thói quen sinh hoạt để hỗ trợ con kiểm soát đường huyết.
Trường hợp khác là bé trai 7 tuổi – con chị Huệ (38 tuổi, Hà Nội), được phát hiện mắc bệnh khi mới 4 tuổi với biểu hiện ban đầu chỉ là sốt nhẹ. Sau nhiều lần xét nghiệm và theo dõi, cháu được chẩn đoán mắc đái tháo đường type 1. Từ đó, gia đình luôn phải theo sát từng bữa ăn, giấc ngủ và hoạt động thể chất của cháu.
Cảnh báo về biến chứng cấp cứu ở trẻ nhỏ
Theo PGS.TS Nguyễn Quang Bảy, khoảng 50% trẻ mắc bệnh chỉ được phát hiện khi đã có biểu hiện cấp cứu, phổ biến là nhiễm toan xeton – một biến chứng nặng do thiếu insulin trong thời gian dài. Nguyên nhân thường do trẻ chưa biết tự chăm sóc bản thân, có thể quên tiêm insulin hoặc chưa được chẩn đoán đúng sớm.
Môi trường học đường thiếu hiểu biết và hỗ trợ cần thiết cũng là yếu tố khiến nhiều em không thể kiểm soát tốt bệnh. Việc tiêm insulin, theo dõi chỉ số đường huyết hay điều chỉnh liều lượng theo bữa ăn là điều trẻ nhỏ khó có thể thực hiện một mình.
Công nghệ hiện đại giúp trẻ kiểm soát bệnh tốt hơn
Trong những năm gần đây, các thiết bị y tế thông minh đã góp phần nâng cao chất lượng điều trị đái tháo đường type 1 ở trẻ em. Tiêu biểu là hệ thống máy đo đường huyết liên tục – thiết bị nhỏ gọn gắn trên da, có thể theo dõi chỉ số đường huyết mỗi phút và gửi cảnh báo đến điện thoại của cha mẹ hoặc bác sĩ.
Khi kết hợp với bơm insulin tự động, hai thiết bị này gần như hoạt động như một “tụy nhân tạo”, tự động điều chỉnh lượng insulin theo nhu cầu cơ thể, giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả và ổn định hơn, giảm thiểu nguy cơ biến chứng.
Trẻ mắc đái tháo đường vẫn có thể sống khỏe mạnh
PGS.TS Nguyễn Quang Bảy khẳng định, trẻ mắc đái tháo đường type 1 hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, học tập và phát triển bình thường nếu được điều trị đúng cách và có sự hỗ trợ từ cộng đồng. Việc nâng cao nhận thức của gia đình, giáo viên và xã hội đóng vai trò rất quan trọng giúp các em vượt qua rào cản tâm lý, tự tin hòa nhập và sống khỏe mạnh cùng bệnh.
Theo Đời sống & Pháp luật
Nguồn: https://www.webtretho.com/f/doc-bao-gium-ban/50-tre-mac-dai-thao-duong-type-1-chi-duoc-phat-hien-khi-da-nguy-kich